З 1 студзеня 2023 г. у Беларусі ўведзена абавязковая штогадовая дыспансерызацыя дарослых.
Дыспансерызацыя насельніцтва праводзіцца па-новаму з мэтай медыцынскай прафілактыкі, выяўлення захворванняў на ранніх этапах і фарміравання здаровага ладу жыцця. Парадак яе правядзення замацаваны ў Інструкцыі аб парадку правядзення дыспансерызацыі дарослага і дзіцячага насельніцтва Рэспублікі Беларусь, зацверджанай пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 9 жніўня 2022 года № 83.
Інструкцыяй Міністэрства аховы здароўя вызначаны катэгорыі насельніцтва, якія цяпер падлягаюць дыспансерызацыі: дарослыя – з 18 гадоў да 39 гадоў і з 40 гадоў і старэйшыя; дзеці – з 0 гадоў да 1 года і з 1 года да 17 гадоў. Гэта значыць перыядычны медагляд з гэтага часу праходзяць усё – ад немаўлятаў да пажылых людзей, але неабавязкова штогод: пацыенты ва ўзросце 18-39 гадоў будуць праходзіць дыспансерызацыю раз у тры гады, а вось пасля 40 гадоў – раз у год. Сутнасць новых падыходаў у выяўленні фактараў рызыкі дасць магчымасць не прапусціць пачатак развіцця захворвання. Спецыяльна распрацаваная анкета дае магчымасць западозрыць наяўнасць фактараў рызыкі развіцця анкалагічных, сардэчна-сасудзістых захворванняў, цукровага дыябету другога тыпу і хранічных абструктыўных захворванняў лёгкіх. Пры правільным медыцынскім вядзенні пацыента і захаванні ім здаровага ладу жыцця многіх захворванняў можна пазбегнуць або выявіць іх на пачатковых этапах, а значыць, больш эфектыўна падабраць тэрапію. Пацыент можа запісацца на праходжанне дыспансерызацыі, патэлефанаваўшы ў рэгістратуру (кол-цэнтр), праз сайт паліклінікі, пры самастойным звароце ў медустанову. Прайсці дыспансерызацыю ў адпаведным кабінеце прапануюць і тады, калі пацыент звярнуўся ў паліклініку па меддапамогу з сувязі з якой-небудзь скаргай. Ініцыятыва аб правядзенні дыспансерызацыі будзе зыходзіць і ад супрацоўнікаў паліклінік. Адказныя за правядзенне дыспансерызацыі ў амбулаторна-паліклінічных арганізацыях будуць абтэлефаноўваць пацыентаў, а таксама рассылаць запрашэнні па пошце. Што да самога працэсу дыспансерызацыі, для пачатку пацыенту трэба будзе прайсці анкетаванне. Прычым зрабіць гэта можна не толькі ў кабінеце дыспансерызацыі, але і самастойна на адзіным партале электронных паслуг НЦЭУ. У другім выпадку пацыент павінен мець ЭЛП і (або) біяметрычны пашпарт. Вынікі анкетавання паступяць на тэлефон і ў арганізацыю аховы здароўя. Пасля гэтага з паліклінікі ператэлефануюць для ўзгаднення даты дыспансерызацыі.
Перавага новага падыходу ў тым, што пацыент за адзін дзень і ў адным месцы можа прайсці комплекс дыягнастычных і лабараторных даследаванняў. Медыкі, у прыватнасці, вымераць артэрыяльны ціск, вага і рост, індэкс масы цела пацыента, знімуць электракарыёграму, вымераць унутрывочны ціск (пацыентам старэйшыя за 40 гадоў). Пры наяўнасці фактараў рызыкі, устаноўленых у выніку аналізу анкеты, па сведчаннях медработнік прызначыць неабходныя лабараторныя і дыягнастычныя даследаванні, правядзе агляд. Акрамя таго будуць дадзены рэкамендацыі па вядзенні здаровага ладу жыцця і прапануюць запісацца да ўрача агульнай практыкі, які пры неабходнасці падбярэ лячэнне або накіруе на дадатковае абследаванне ў іншыя арганізацыі аховы здароўя.
Падстава для вызвалення супрацоўніка ад працы з мэтай праходжання дыспансерызацыі з захаваннем за гэты дзень сярэдняга заробку павінна з’явіцца ў новай рэдакцыі Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь з 01.01.2024.
Права на дыспансерызацыю будзе рэалізоўвацца шляхам падачы работнікам наймальніку заявы.
Дзень вызвалення ад працы ўзгадняецца з наймальнікам.
Да прыняцця паправак у Працоўны кодэкс Рэспублікі Беларусь дыспансерызацыя ў працоўны дзень афармляецца як вызваленне ад работы па жаданні работніка з прадастаўленнем 1 дня водпуску за свой кошт.
У юрыдычных тэрмінах работнік цяпер можа рэалізаваць права на праходжанне дыспансерызацыі шляхам выкарыстання сацыяльнага водпуску ў адпаведнасці з артыкулам 190 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь. Акрамя таго, нормы аб ахопе планавымі прафілактычнымі медаглядамі 90 працэнтаў дарослага насельніцтва рэспублікі ўнесены ў Дзяржаўную праграму “Здароўе народа і дэмаграфічная бяспека” на 2021-2025 гады, зацверджаную пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 19.01.2021 нумар 2.
Кожны павінен засвоіць, што праходзіць дыспансерызацыю важна і трэба. Новы акцэнт на прафілактычны напрамак дапаможа зрабіць пацыента актыўным удзельнікам кантролю за сваім здароўем і павысіць адказнасць за яго стан.
